Co to jest upcycling? Drugie życie opakowania

Słyszeliście o terminie "upcycling"? Nawet jeśli nie, z pewnością sami to robicie! Dzięki temu różne przedmioty, przede wszystkim opakowania, zyskują drugie życie, a co ważniejsze – dodatkową wartość.

Pojęcie „recykling” znamy wszyscy. I odmieniamy je przez wszystkie przypadki. Mamy nadzieję, że nie tylko w teorii (w końcu recycling ma uzasadnienie nie tylko ekologiczne, ale też ekonomiczne – począwszy od niższych opłat za wywóz śmieci, na kaucji za butelki po piwie skończywszy). Na tym nasze zainteresowanie się z reguły kończy – ot, szkło do szkła, plastik do plastiku.

Tę gałąź nazywa się czasem „downcycling”.

Ale czym właściwie jest upcycling? I czym różni się od recyklingu?

Upcycling - co to jest?

Jako pierwszy użył tego słowa w roku 1994 niemiecki przedsiębiorca Reiner Pilz, cytowany w artykule Thorntona Kaya w magaznie „Salvo”, przy okazji rozmowy o unijnej dyrektywie w sprawie odpadów rozbiórkowych.

„Recykling to dla mnie downcycling. Rozbija się cegły, rozbija się wszystko. To, czego potrzebujemy, to upcycling, gdzie stare produkty zyskują na wartości, zamiast tracić.”

Historia Reinera Pilza jest burzliwa. Rok po publikacji tego tekstu został aresztowany w związku z nieprawidłowościami w jego firmie, a ta zbankrutowała. Jednak termin „upcycling” chwycił. W ten sposób swoją nazwę zyskało zjawisko, z którym mamy do czynienia w zasadzie od początku ludzkości. Dotyczy to różnych przedmiotów. Stara lampa kolejowa, zamiast trafić na złom, staje się antykiem i zdobi domy, mieszkania lub biura. Wiele innych przedmiotów, które wydawałyby się być bezwartościowe, po pewnym czasie okazują się antykami i zyskują wartość znacznie wyższą od pierwotnej ceny sprzedaży.

Upcycling w dużym stopniu dotyczy opakowań. Przeróżnych. Także w Polsce możemy kupić torby i plecaki wykonane z plastikowych toreb lub zużytych bannerów reklamowych, czy plandek. Możemy kupić też zegary ścienne, których tarcze wykonano z palet transportowych i materiałów konstrukcyjnych użytych w zburzonym domu.

Upcycling - pomysły

W internecie kupimy świeczniki wykonane z klocków paletowych, a także półki, regały, stoły i stoliki wykonane z palet. Są one także bardzo popularnym półproduktem do produkcji łóżek. To w zasadzie najprostszy mebel z palet, który każdy może zrobić samodzielnie. Wystarczy tylko zakręcić się koło magazynu, zainwestować w farbę oraz pędzel i jedynym poważnym wydatkiem zostanie materac.

Prawdziwymi mistrzyniami upcyclingu są nasze mamy. Zgoda – wykorzystanie pudełka po lodach do przechowywania koperku nosi znamiona dowcyclingu (zawiedzione nadzieje są w końcu bezcenne), ale już metalowa puszka po ciastkach, wykorzystywana do trzymania przyborów do szycia, zyskuje na wartości.

Sam wykorzystuję wyprodukowane przez zapakuj.to pudełka do przechowywania w domu paragonów fiskalnych, faktur i innych dokumentów – tylko nie mówcie nikomu, że zniknęły z biura. A skoro już przy biurze jesteśmy… pudełka fasonowe świetnie spisują się zamiast szuflad, na przykład do przechowywania małych przedmiotów na regałach. Są też popularnymi podstawkami pod monitor, gdy konieczne jest podniesienie go na wysokość nieprzewidzianą przez producenta.

Możliwości wykorzystania kartonowych pudełek w charakterze mebli jest jeszcze więcej. Podwieszone w szafie mogą stać się dodatkowymi półkami, zmieniając niskim kosztem funkcjonalność mebla. Podobnie kartonowe pudełka mogą być świetną podstawą do tworzenia mebli lub zabawek dla kotów. A nie oszukujmy się. Koty są wielkimi fanami kartonu. Wie o tym doskonale każdy, kto choć raz w życiu zainwestował w drogi drapak, czy inną zabawkę dla futrzastego panicza lub księżniczki. Zdaje się, że obowiązuje pewna zależność – im droższy zakup, tym więcej wart jest karton.

Wróćmy do wykorzystania pudełek fasonowych z zapakuj.to. Nie wspomniałem o chyba najważniejszym zastosowaniu. Jedno z pudełek zostało przyklejone do ściany. Pełni funkcję kosza do gry w piłkę.

Oczywiście, to ostatnie zastosowanie wymagało pewnych modyfikacji (jeśli chcecie to zrobić w domu, wystarczy wyciąć dolną ściankę). Ale wycinanie i klejenie tektury to także forma upcyclingu. W tym przodują dzieci. Poczynając od mnogości zastosowań rolek po papierze toaletowym (luneta to chyba najbardziej banalny wynalazek), na skomplikowanych wycinankach z kartonu kończąc. Bożonarodzeniowa szopka, domek dla lalek, tor dla samochodzików z wymalowanymi pasami ruchu, wieżowce zbudowane z kartonowych pudełek (także z użyciem farb plakatowych). Olbrzymie pudełka klapowe mogą posłużyć do budowy fortów, czy scen. Możliwości są nieograniczone.

Do potraktowania kartonu nożyczkami zachęcają też same marki. Na tylnych ściankach pudełek płatków śniadaniowych można znaleźć różne wycinanki. Czasem są to tekturowe figurki, innym razem – maski. Lub plansze do gier.

Opakowania mogą też służyć jako zabawki dla starszych dzieci. Kilka lat temu Pizza Hut w Hong Kongu wprowadziła limitowaną serię kartonów do pizzy, przeznaczonych dla miłośników filmów. Pudełko dostarczane było ze specjalną soczewką, którą należało umieścić w dziurze w jednej ze ścianek. Cała ta konstrukcja służyła temu, by wyświetlać obraz z ekranu smartfon na ścianie (to właśnie telefon był źródłem światła), a pudełka dostarczane były z kuponem na darmowy film w jednym z serwisów VOD.

Czy to działało? Pewnie tak sobie. Czy miało wady? Z pewnością całe mnóstwo. Czy może się równać z „prawdziwymi” projektorami? Oczywiście, że nie. Możemy jednak śmiało zakładać, że większość klientów, którzy otrzymali pizzę w takich opakowaniach, spróbowała choć raz „numeru z projektorem”. Zadziałało.

Oczywiście, to dość kosztowna akcja marketingowa. Ale w historii marki Pizza Hut znajdziemy też tańsze realizacje. W ubiegłym roku w Stanach Zjednoczonych na rynek trafiły pudełka z kartonowym boiskiem do miniaturowego futbolu amerykańskiego.

Nie trzeba dużych nakładów, by nasze pudełko zachęcało do zabawy, czy ponownego wykorzystania. Nie trzeba też zachęcać do ich rozcinania. I nie trzeba koloru. Nawet na pudełkach Eco możecie z powodzeniem wydrukować kolorowankę, krzyżówkę, czy sudoku. Lub po prostu sugestię wykorzystania.

Puszczone w ten sposób do klienta oko z pewnością pozytywnie wpłynie na Wasze relacje.

Co to znaczy "upcycling"? Wnioski

• Upcycling to doskonały sposób na budowanie wizerunku marki przyjaznej środowisku
• To ekonomiczny i kreatywny sposób, by dać przedmiotom drugie życie
• Możesz wykorzystać ideę upcyclingu w działaniach swojej firmy np. sugerując ponowne wykorzystanie swoich opakowań klientom